Çocukların Ekran Süresini tartışma yaşamadan nasıl azaltabilirsiniz?

Birkaç yaz önce, küçük kardeşim ve yeğenlerimle birlikte ekransız bir yaz geçirmeye karar verdik. O kadar iyi geldi ki, sonrasında kendi “sınırlı ekran süresi” rutinimizi oluşturduk.

Burada ekranlardan kastım: telefon, tablet, bilgisayar, oyun konsolları… Yine birlikte dizi izliyoruz ya da bazen oyun da oynuyoruz, ama kimse saatlerce tek başına ekran başında vakit geçirmiyor. Artık kimse kendi köşesinde telefonuna gömülmüş değil.

Ekranlardan kastım telefonlar, tabletler, dizüstü bilgisayarlar, oyun sistemleri vb. Hâlâ birlikte oturma odasında dizi ve film izliyoruz (ve oyun oynuyoruz), ancak çocuklar bilgisayarlarında tek başlarına oyun oynamıyorlar. Bir çocuk tek başına bir yerde oturup telefonuna bakarken, diğerleri ayrı yerlerde vakit geçirmiyor. Bunun yerine, aile zamanının tadını çıkarıyoruz.

Oynuyorlar, konuşuyorlar, etkileşim kuruyorlar ve sadece çocuk oluyorlar.

Çocuklarımız Elektronik Cihazlar Kullanıyor mu?

Evet ve hayır.

• Ailece dizi/film izliyoruz. Akıllı bir evimiz olmasa da akıllı bir televizyonumuz var ve onu ailece film, dizi ve hatta YouTube izlemek için kullanıyoruz. Oturma odamızda bir tane ve ana yatak odasında bir tane daha var.

• Video oyunu oynamıyorlar.

• Sıkıldıklarında evde taşınabilir elektronik cihazlar kullanmıyorlar, yapacak başka bir şey bulmaları gerekiyor. Tek istisna, müzik dinlemek istediklerinde taşınabilir bir ses cihazı kullandıkları durumlar. 🙂

• Telefonlarını veya cihazlarını arkadaşlarının evlerine götürüyorlar, böylece onları takip edebiliyorum ve ihtiyaçları olursa benimle iletişime geçebiliyorlar.

• Uzun bir yolculuğa çıkacaksak, taşınabilir elektronik cihazlarını arabada kullanmalarına izin veriyorum. Uzun bir araba yolculuğu planladıysak, "araba elektroniğine" izin veriyorum, isterlerse 6 saatlik yolculuğun tamamı boyunca kullanabilirler. Endişelenmiyorum çünkü biliyorum ki arabada olmadıklarında, gün boyunca ekranlara bakarak saatler geçirmiyorlar. Mobil cihaz veya giyilebilir teknoloji kullanmıyorlar, oyun oynuyorlar!

Nasıl başlıyorsunuz?

Teknolojide gezinmek, özellikle çocuklu aileler için zordur. Bazı ebeveynler tamamen bunalmış durumdayken, diğerleri bu konuda bir şeyler anlamaya başladıklarını hissediyor. Ancak hepsi evlerindeki teknolojiyi yönetmek için zaman zaman biraz yardıma ihtiyaç duyuyor.

Herkesin bizim yaptığımız gibi bu işe girişmeye hazır olmadığını biliyorum, bu yüzden çocukların ekran başında daha az, çocuk olarak daha fazla zaman geçirmesi için ekran süresini azaltmanıza yardımcı olacak bazı basamak taşları sunmak istiyorum.

1- Çocuklarınızla Konuşun

Çocuklarımız için ekran süresini azaltmaya ilk başladığımızda, çocuklarımızla konuşarak başladık. Ekran başında, cep telefonlarında, sosyal medyada ve film ve TV izleyerek geçirdikleri zamanın onları nasıl etkilediğinden bahsettim. Ekran süresiyle ilgili istatistikleri gösterdim. Onlara Amerikan Pediatri Akademisi'nin önerilerini okudum ve ekran süresini nasıl sınırlayabileceğimizden bahsettik. Neden azaltmak istediğim hakkında uzun bir sohbet ettik. Bu değişikliğin ardındaki "neden"i anlamaları önemliydi.

2- Family Link Uygulamasını İndirin

Bu, ebeveynlerin çocuklarının konumunu takip etmelerine yardımcı olan ve aynı zamanda çocuklarının gördüğü içerik türlerini yönetmelerine olanak tanıyan bir araçtır. Ayrıca, çocukların cihazlarında harcadıkları zamanı yönetmenize yardımcı olur. Bu uygulama, aileler için teknolojiyle sağlıklı bir ilişkinin nasıl kurulacağı konusunda bir konuşma başlatmak için iyi bir fırsat sunar.

Çocuklarınızın yaşı ne olursa olsun, bu sürece dahil olmanız gerekir. Family Link uygulaması, çocuklarınız çevrimiçi öğrenirken, oynarken ve keşfederken onlara rehberlik etmenize yardımcı olacak dijital temel kurallar belirlemenizi sağlar.

3- Çocuklarımızın Gördüğü İçeriği Yönetin:

• Çocuklarımızın ekranlarda sınırlı zamanları olsa bile, ne gördükleri konusunda endişeleniyorum. Çocuklarıma şifre vermiyorum çünkü tam olarak ne yaptıklarını bilmek istiyorum. Family Link Uygulaması da benim gibi düşünüyor. 😉 Uygulama, ebeveynlerin çocukların AppStore ya da Google Play Store'dan indirmek istedikleri uygulamaları uzaktan onaylamalarına veya reddetmelerine olanak tanır. Ayrıca, çocuklarınızın uygulamalarda yapmak istedikleri satın alımları onaylamanızı da sağlar.

• Uygulama, cihazdaki uygulamaları istediğiniz zaman gizlemenize olanak tanır. Böylece "Bugün yalnızca eğitim oyunları oynayabilirsiniz" diyebilir ve eğitim dışı uygulamaları gizleyebilirsiniz. Ya da işler bitene kadar uygulamaları tamamen gizleyebilirsiniz. 😉

• Uygunsuz içerik görmelerine izin vermeyin: Family Link, Play Store'da görecekleri içerikleri kısıtlamanıza (olgunluk derecesine göre filtrelenmiş) ve çocuğunuzun olgun içerikleri görmesini engellemek için siteleri engellemenize, filtreler uygulamanıza olanak tanır.

4- Çocukların Cihazlarında Geçirdikleri Zaman Miktarını Yönetin:

• Çocuklar cihazlarında her gün çok fazla zaman mı harcıyor? Family Link, haftanın her günü için günlük bir sınır belirlemenize olanak tanır; böylece bu süre dolduğunda cihaz kilitlenir ve çocuklar yalnızca ihtiyaç duyduklarında arama yapabilirler.

• Bir yatma saati belirleyin. Family Link, bir cihaz yatma saati belirlemenize olanak tanır; böylece uyku vakti geldiğinde çocukların dikkati cihazları tarafından dağılmaz. (İpucu: Tüm elektronik cihazları saklıyoruz; böylece çocuklarımız bunları kullanmak isterlerse bizden almak zorundalar. Elektronik cihazları günlük rutinin bir parçası olarak ellerinden almaya başlamadan önce bile, her gece belirli bir saatte elektronik cihazlarını teslim etmelerini isterdik.)

• Tam bir molaya mı ihtiyacınız var? Cihazlarını kilitleyin. Family Link, çocuğunuzun cihazını istediğiniz zaman uzaktan kilitlemenize olanak tanır ve bir Google Home'unuz varsa, Google'a bunu yapmasını söyleyebilirsiniz — sadece "Hey Google, tableti kilitle" demeniz yeterlidir.

5- Saygılı Olun

Çocuklarımızın arkadaşı olmadığımızı biliyorum. Ayrıca yetişkinler olarak çocukların kendilerinden isteneni yapmasını istediğimizi anlıyorum. Ancak, onlara da insanlar olarak saygı duyuyorum. Bu, onlara önemli olduklarını ve söylediklerinin değerli olduğunu göstermek istediğim anlamına geliyor. Herkese gösterdiğim bu basit nezaketi çocuklara da gösteriyorum.

Ekran süresi ve bunları azaltma veya kapatma söz konusu olduğunda, saygıyla başlayın.

Kanepede rahat bir şekilde oturduğunuzu, en sevdiğiniz filmi veya sporu televizyonda izlediğinizi hayal edin (aklınızda o filmi canlandırın). Filmin veya oyunun en iyi kısmındasınız, her şeyin bitmek üzere olduğu ve beklediğiniz o sona yaklaştığınız yerdesiniz (aklınızda o sahneyi düşünün).

Şimdi eşinizin veya çocuklarınızın mutfaktan size bağırdığını hayal edin: "Git ayakkabılarını kaldır. Onları dışarıda bıraktın." veya "Markete gidiyoruz. Hadi gidelim."

Veya daha kötüsü — birinin hiç uyarıda bulunmadan yürüyüp televizyonu kapatmak için GÜÇ düğmesine bastığını düşünün.

Bunu çocuklarımıza yaptığımızda, onlara bizim hissedeceğimiz duyguları yaşatıyoruz. Ne yapıyor olursak olalım: bir dizi izliyor, kitap okuyor, bir şey üzerinde çalışıyor... hepimiz saygı görmek isteriz.

Onlara basitçe "Yaptığın işi bitirmeni istiyorum, böylece _____" diye uyarıda bulunun. Bu, hayal kırıklığını ve bitmemişlik hissini azaltır.

6- Çocukların Ekran Süresi Kazanmasını Sağlayın

Aslında evimizde ekran süresini azaltmaya böyle başladık. Çocuklarımızın ekran sürelerini ev işerinde daha fazla sorumluluk alarak KAZANMASINI sağladık. Gamification webinarında konuştuğumuz gibi doğru döngü budur: işleri tamamladıklarında ödüllendiriliyorlardı. Yetişkinler olarak eve geldiğimizde sadece oturup beklemediğimizi görmelerini istedim.

Önce işimiz (ev işleri, iş, yemek pişirme vb.) gelir ve işimiz bittiğinde biraz boş zamanımız olmasıyla ödüllendiriliriz.

Bu önemli bir ders: Oyun öncesi iş. Çocuklarımız ekran süresi kazanmak için ev işlerini, günlük ders tekrarları, ödevlerini yapmaya başladığında bu bizi sonunda ekransız yaza götüren bir köprü oldu (şikayet etmeden, sızlanmadan veya elektronik cihaz istemeden). Çocuklarımızla sınırsız ekran kullanımına asla geri dönmeyeceğiz.

Yazar Hakkında

Ekrem BAŞARI, eğitim teknolojileri ve gamification temelli öğrenme alanlarında uzmanlaşmış bir stratejik eğitim danışmanıdır. Özellikle K12 çağındaki çocukların öğrenme motivasyonunu artırmaya yönelik projeler geliştirir. Türkiye'de ve globalde çeşitli özel kurumlarla çalışarak yüzlerce öğrenciye ulaşan Ekrem BAŞARI, aynı zamanda matematiksel düşünmenin küçük yaşta nasıl şekillenmesi gerektiği üzerine içerikler üretir. Kurucusu olduğu Matematik KULÜBÜ’nde ve ortaokul çağındaki kardeşi, küçük yeğenleriyle geçirdiği zamanlar, hem akademik hem de pedagojik perspektifine sahada derinlik kazandırır. Öğrenmenin bir oyun gibi hissettirilmesi gerektiğine inanır; bu yüzden hazırladığı programlar, çocukların merakını ve içsel motivasyonunu tetikleyecek şekilde tasarlanır.