Çocuklara Üstbilişi Öğretmek: Beyin Arabaları Yöntemi

Çocuklara üstbilişi öğretmek doğru yaklaşımla ilgi çekici ve akılda kalıcı hale gelir. "Beyin Arabası" yöntemi, soyut düşünme kavramlarını, ilkokul öğrencilerinin kolayca anlayıp uygulayabileceği somut, eyleme geçirilebilir stratejilere dönüştürür.

Üstbiliş veya "düşünme hakkında düşünme", öğrencilerin daha iyi öğrenenler olmalarına yardımcı olan önemli bir beceridir. Bu üstbilişsel öğrenme stratejisi, çocuklara kendi öğrenme süreçlerinin kontrolünü nasıl ele alacaklarını öğretmek için etkili bir metafor kullanır.

Üstbiliş Nedir ve Neden Önemlidir?

Üstbiliş, daha iyi bir öğrenen olmanıza yardımcı olacak şekilde düşüncelerinizi düşünmektir. İlkokul öğrencileri için bu kavram, ilişkilendirilebilir örneklerle somutlaştırılana kadar soyut görünebilir.

İlgili makale: İkinci El Suşi Sendromu: Gamification

Etkili üstbilişsel stratejiler şunları içerir:

• Koridordaki gürültünün dikkatinizi dağıtmasına izin vermek yerine derse odaklanabilmek

• Öğrenme tarzınıza uygun en iyi hafıza tekniklerini seçmek

• Projeleri zamanında tamamlamak için adım adım planlar geliştirmek

• Gelecekteki sonuçları iyileştirmek için sınav performansınızı değerlendirmek

Öğretmenler yeni bir bisiklet için para biriktirme, kitap özeti hazırlama veya eğlenceli aile aktiviteleri bulma gibi gerçek dünyadan örnekler sunduğunda öğrenciler üstbilişi hızla kavrarlar.

İlgili makale: Herkes hayatta başarılı olmak ister ama çok az kişi bu bilimsel yöntemi bilir.

Öğrencilere Beyin Arabaları Kavramını Tanıtmak

Öğrenme için beyin arabaları metaforu, üstbilişi genç öğrenciler için somut hale getirir. Tıpkı araba kullanmayı öğrenmek gibi, öğrenciler de beyinlerini daha iyi öğrenme sonuçlarına doğru "yönlendirmeyi" öğrenebilirler.

Bu ilköğretim üstbiliş yöntemi işe yarıyor çünkü araba sürme kavramı çocuklar için çok tanıdık:

• Dikkat dağıtıcı unsurlardan uzak durmak (yoldaki engellerden kaçınmak gibi)

• Anlamadığınız bir konuyu tekrar etmeniz gerektiğinde geri vitese alıp arabayı başladığımız yere sürmek

• Bir kavramı tam olarak kavradığınızda ve bir sonraki göreve hazır olduğunuzda gaza basmak

Beyin Arabaları Etkinlik Materyalleri

• A4 kağıdı (öğrenci başına bir tane)

• Renkli kalemler veya keçeli kalemler

• Öğrenci çalışmalarını sergilemek için grafik kağıdı

İlgili makale: Visible Learning

Adım Adım Beyin Arabaları Etkinlik Rehberi

1. Aşama: Kavramı Tanıtın (10-15 dakika)

Biliş "beynimizle sürekli yaptığımız düşünme işi için bilimsel bir terim olduğunu açıklayarak başlayın. Ardından, öğrencilerin daha iyi öğrenenler olmalarına yardımcı olacak şekilde üstbilişi, düşünme hakkında düşünmek olarak tanıtın.

Metabilişsel düşünme etkinliklerinin somut örneklerini paylaşın:

• Sizin için en uygun hafıza yöntemini seçmek

• Video oyunları oynamadan önce ödevleri tamamlamak için bir plan yapmak

• Bir okul projesi için bir konuyu nasıl araştıracağınıza karar vermek

• Bir sınav sırasında neyin yanlış gittiğini düşünmek

İlgili makale: Basit bir inanç hayatınız üzerinde nasıl bu kadar dönüştürü bir güce sahip olabilir?

2. Aşama: Görsel Giriş (10 dakika)

Öğrencilere beyin arabaları resmini gösterin ve üstbilişsel öğrenme stratejilerinin araba kullanma becerilerine nasıl benzediğini açıklayın. Öğrenciler şunları yapabilir:

• Öğrenme engellerinin etrafından dolaşmak

• Yavaşlamaları ve anlamaları gerektiğinde "frenlerini" kullanmak

• Yeni zorluklara hazır olduklarında hızlanmak

İlgili makale: Üstbiliş nedir? İletişim teorisinde düşünmeyi düşünmek.

3. Aşama: Uygulamalı Yaratım (20 dakika)

A4 kağıtlarını dağıtın ve öğrencilerden beyinlerini nasıl daha iyi öğrenmeye yönlendirebileceklerini gösteren resimler çizmelerini isteyin.

Öğrenci çizimleri genellikle şunlara benziyor:

• Ekranı üzerinde kırmızı X ile bir tablet çizmek: "Ödev bitene kadar oyunların yanından geç"

• Çalışma notları eklemek: "Yanlış yaptığım soruların doğru cevaplarını bulup yanına yazmak beynimi 100 almaya doğru yükseltiyor!"

• Düzenli tekrar yapma hatırlatıcıları eklemek: "Pratik, pratik, pratik beni en iyi beyin arabası sürücüsü yapıyor!"

Hızla giden bir beyin arabasının arkasından çıkan alevler veya ilerideki öğrenme yolculuğunu gösteren kıvrımlı yollar gibi yaratıcı eklemeler sıklıkla ortaya çıkar.

İlgili makale: Odaklanma yeteneğinizi geliştirin.

ÜstBilişsel Becerilerin Dersler Arası Aktarımı

İlkokulda üstbiliş öğretmenin gerçek gücü, öğrencilerin bu becerileri tüm derslerde uygulamalarına yardımcı olmaktan gelir.

Fen Uygulamaları

"Bu deneyi planlarken üstbilişsel olalım. Neyi anlamaya çalışıyoruz ve hangi kanıtları toplamalıyız?"

Matematik Entegrasyonu

"Beyin arabalarımızı geri vitese takalım ve bu matematik problemini çözmenin başka bir yolu olup olmadığını düşünelim."

Sosyal Bilgiler Bağlantıları

"Bir şehrin ilk yerleşimcilerin evlerini nereye inşa edeceklerine karar verirken üstbilişi nasıl kullandıklarını düşünüyorsunuz?"

Okuma ve Dil

Öğrenciler üstbilişsel dili bağımsız olarak kullanmaya başladıklarında, kavramın yerleştiğini anlarsınız:

• "O bilmediğim kelimenin anlamını cümlenin geri kalanından çıkarttım"

• "Bu karakter daha üstbilişsel olsaydı, aynı hatayı tekrar tekrar yapmazdı"

Beyin Arabaları Metaforunu Farklı Yaş Grupları İçin Genişletme

İlkokul Öncesi Uyarlamalar

Çok küçük çocuklar metaforu güçlendirmek için sesler ve hareketler eklemekten faydalanır:

• Kolay kavramlar arasında hızla ilerlerken "vroom" sesleri çıkarmak

• Yavaşlamaları gerektiğinde frene basıyormuş gibi yapmak

• Öğrenme engellerinden kaçınmak için hayali bir direksiyonu çevirmek

Ortaokul ve Lise Uygulamaları

Daha büyük öğrenciler için beyin arabaları kavramını gerçek arabа kullanmaya bağlamak güçlü bir etkileşim yaratır. Şunu sorun: "Birçoğunuz ehliyet alma konusunda heyecanlısınız. Beyninizi kullanmayı öğrenmenin faydaları nelerdir?"

Florida Sanal Okulu aracılığıyla lise öğrencileriyle çalışan Keri Shaver, üstbilişsel yaklaşımların, öğrencilerin öğrenme ve başarı potansiyellerini fark ettiklerinde özgüvenlerini artırdığını keşfetti.

Özellikle zaman yönetimi stratejilerine vurgu yapıyor:

" 'Bu ödevi oyun saatinden önce bitirmek istiyorsun, di mi? Kaç saate ihtiyacın var?' gibi sorularla onları yönlendiriyorum ve sorumluluğu onlara bırakıyorum."

Meta-Biliş Öz Değerlendirme Soruları

Öğrencileri düzenli olarak kendilerine şu üstbilişsel kontrol noktası sorularını sormaya teşvik edin:

• Üst-biliş şu anda daha iyi öğrenmeme nasıl yardımcı olabilir?

• Beynimi mi yönlendiriyor muyum, yoksa beynim öğrenmeden uzaklaşarak otomatik pilotta mı ilerliyor?

• Bu sınava nasıl çalıştığımı düşünerek, çalışma alışkanlıklarımı iyileştirmek için ne yapabilirim?

• Bu sorun ve olası çözümler üzerine düşünmenin başka yolları var mı?

Uzun Vadeli Meta Bilişsel Alışkanlıklar Oluşturma

Beyin arabaları metaforu, öğrencilere soyut kavramlar için somut bir dil sağladığı için başarılı olur. Öğretmenler metafora farklı derslerde ve okul yılı boyunca sürekli olarak atıfta bulunduklarında, öğrenciler bu meta bilişsel öğrenme stratejilerini içselleştirirler.

Temel uygulama ipuçları:

• Öğrencilerin beyin arabalarını görsel hatırlatıcı olarak sınıfta sergileyin

• Konular arasında geçişlerde metafora atıfta bulunun

• Akranlar arası üstbilişsel tartışmaları teşvik edin

• Öğrenciler üstbilişsel dili bağımsız olarak kullandıklarında bunu kutlayın

Beyin Arabaları Meta-Bilişiyle Başarıyı Ölçme

Beyin temelli öğrenme etkinliklerinizin işe yaradığını, öğrencileriniz şunları yaptığında anlarsınız:

• Tartışmalarda kendiliğinden üstbilişsel dil kullanmaları

• Yeni öğrenme durumlarına destekleyici metafor uygulamaları

• Anlamadıklarında "geri adım atarak" kendilerini düzeltmeleri

• Sınıf arkadaşlarına dikkat dağıtıcı unsurları "etrafından dolaşmalarını" önererek yardımcı olmaları

Beyin arabaları yöntemi, üstbilişi soyut bir eğitim kavramından, ilkokul öğrencilerinin ustalaşabileceği ve öğrenmenin tüm alanlarında uygulayabileceği pratik ve ilgi çekici bir araca dönüştürür.

Sınıfınızda beyin arabaları üstbilişini uygulamaya hazır mısınız? Temel kavram tanıtımıyla başlayın ve öğrencilerinizin yaratıcılığının üstbilişsel gelişimi yönlendirmesine izin verin. Unutmayın: En iyi beyinli araba sürücüleri, "pratik, pratik, pratik"in mükemmelliği getirdiğini bilirler.

Yazar Hakkında

Ekrem BAŞARI, eğitim teknolojileri ve gamification temelli öğrenme alanlarında uzmanlaşmış bir stratejik eğitim danışmanıdır. Özellikle K12 çağındaki çocukların öğrenme motivasyonunu artırmaya yönelik projeler geliştirir. Türkiye'de ve globalde çeşitli özel kurumlarla çalışarak yüzlerce öğrenciye ulaşan Ekrem BAŞARI, aynı zamanda matematiksel düşünmenin küçük yaşta nasıl şekillenmesi gerektiği üzerine içerikler üretir. Kurucusu olduğu Matematik KULÜBÜ üye öğrencileriyle, ortaokul çağındaki kardeşi ve yeğenleriyle geçirdiği zamanlar, hem akademik hem de pedagojik perspektifine sahada derinlik kazandırır. Öğrenmenin bir oyun gibi hissettirilmesi gerektiğine inanır; bu yüzden hazırladığı programlar, çocukların merakını ve içsel motivasyonunu tetikleyecek şekilde tasarlanır.